بررسی مزیت نسبی تولید محصولات باغی پسته ،خرما و مرکبات در استان کرمان

استان کرمان دارای رتبه اول در تولید و سطح زیر کشت پسته و خرما و دارای رتبه سوم در تولید و سطح زیر کشت مرکبات در کشور است. دراین تحقیق جهت بررسی مزیت نسبی و آثار سیاستی در تولید پسته ، خرما و مرکبات ، تعداد162 نمونه برای پسته ، 173 نمونه برای خرما و 188 نمونه برای مرکبات در سال 1388 با استفاده از نمونه گیری خوشه ای جمع آوری گردید. جهت تعیین مزیت نسبی ازماتریس تحلیل سیاستی (pam ) و محاسبه شاخص های هزینه منابع داخلی (drc) ، محاسبه ضریب حمایت اسمی ازنهاده (npic) و محصول (npc)، محاسبه هزینه به منفعت اجتماعی (scb) وحمایت موثر ازمحصول (epc) و در نهایت محاسبه سودآوری خالص اجتماعی (nsp) برای هر یک ازمحصولات استفاده گردیده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که استان کرمان در تولید پسته و خرما دارای مزیت نسبی بوده ولی در گروه مرکبات دارای مزیت نسبی نیست . در ضمن با بررسی هزینه منابع داخلی ( drc) مشخص می گردد که محصول پسته نسبت به خرما دارای مزیت نسبی بیشتری است . همچنین محاسبه ضریب حمایت اسمی از محصول ( npc) در پسته ، خرما و مرکبات نشان می دهد که از بازار فروش محصول توسط دولت حمایت به عمل نمی آید. در ضمن محاسبه شاخص ضریب حمایت اسمی از نهاده( npic) نشان میدهد که دولت از بازار نهادهای محصولات پسته ، خرما و مرکبات حمایت به عمل می آورد . همچنین محاسبه شاخص حمایت موثر از محصول ( epc) نشانگر این مطلب است که مجموع اثرات مداخله دولت در بازار محصول و نهاده به زیان تولید کننده می باشد. محاسبه شاخص هزینه به منفعت اجتماعی ( scb) نشان می دهد که در پسته و خرما تولید و صادرات محصول سود آور بوده و محاسبه این شاخص در مرکبات بیشتر از یک بوده که نشانگر آن است که تولید و صادرات مرکبات سود آور نیست. همچنین محاسبه شاخص سود آوری خالص اجتماعی ( nsp) نشان می دهد که تولید و صادرات پسته و خرما در شرایط رقابت آزاد سود آور بوده ولی تولید و صادرات مرکبات در شرایط رقابت آزاد سود آور نیست .